In Nederland is het eerste frisse van de lente al geweest. Hier is het een beetje later. Zuid Zweden. Koolzaadvelden in volle bloei. Goed om weer eens te genieten van een landschap waar minder aan de hand lijkt. Gewoon mooi, romantisch mooi.

In Kasteel Ruurlo, de andere locatie van Museum More, exposeert deze maanden Lynne Leegte. We zagen haar werk bij al die Willink’s. We waren helemaal vertederd door de boeken, schoenen, zakdoekjes, handschoen die ze uit albaster beeldhouwde. We moesten het zien. In Yemen hadden we lang geleden in ons huis, bovenlichten van albaster. Licht maar ook weer niet. Stukken steen met alle imperfecties ervan. Als barnsteen met alle onreinheid erin.
Gelukkig heeft ons huis nu nog bovenlichten van geel kathedraalglas. Een beetje als allabast, zoals wij het altijd noemden.

In het voorjaar is het een en al landschap, planten, struiken en bomen.
Eindelijk zag ik de kievitsbloem in het wild. In de Scherenwelle bij Wilsum. En als je ze dan ziet dan zijn ze veel kleiner dan je je al die tijd hebt voorgesteld. Het was wel een trosje witte die net vooraan stonden.
Gisteren in Staphorst een slecht bezochte bijeenkomst van de boerderijstichting, over de elzensingels die het slagenlandschap markeren. De meeste zijn al opgeruimd, verwaarloosd, maar wat mooi als er aandacht voor is. Er waren wel veel elzenhaantjes die bladeren oppeuzelen.
Daarom deden wij eerder die heggen weg en plantten we beuk en haagbeuk. Zo droegen we bij aan de verbeuking van het landschap.

Vandaag alles gehoord en gezien van Plan 26 in Nijbroek, de coöperatie die grond heeft verworven voor een aantal woningen, een zonneveld en nog open gebied in Polder Nijbroek. Met oog voor de cultuurhistorische plek wordt het terrein ontwikkeld en een oude halfstam-boomgaard, krakkemikkig en gehavend krijgt er een plek. Het is een initiatief waar heel veel tijd en toewijding in gaat zitten en Nijbroek op de kaart zet. Open kaart.

Vandaag naar Düsseldorf om een paar tentoonstellingen te zien. Van Mucha die documenteert en archiveert en daar de meest degelijk-bruin/grijze materialen voor gebruikt. Je ziet hem bezig. Bouwt hele installaties. Een ruzenrad van ladders.
En er was werk van Rifik Anadol die alles door de computer laat ontstaan. Het nieuwe wonderkind van de kunstwereld blijkbaar. Met werk in het MoMa, blockbusters. Vreselijk werk. Een bewegend schilderij, gegenereerd uit miljoenen foto's en fragmenten. Binnen een frame (van 2x 5 mtr) een voortdurende beweging van kleur en vorm. Iemand had het over zijn werk als een snoepwinkel. Die kleuren, die vette, wulpse golvende bewegingen. Gruwelijk. Misschien nog erger is te zien wat AI, algoritmes, met data kunnen doen: er kunst van maken.
Dan Jenny Holzer, de kunstenaar van het woord. Ze had de onderverdieping van het museum afgeplakt met haar ‘inflamatory essays’: vierkanter papieren van verschillende kleur waarop in 100 woorden telkens teksten die meer zijn dan tegeltjeswijsheden, veel meer. Als je haar werk hebt gezien dan denk je nooit meer dat je een originele uitspraak kunt doen. Ook haar lichtteksten, teksten, gebeeldhouwd in graniet en geëtst op platen.
En tenslotte de meest aansprekende kunstenaar was Etel Adnan. Haar hele leven bezig met kleur en woord. De tentoonstelling heette: poëzie van de kleur. Het klopte helemaal.
O maakte iemand maar zo’n mooi en simpele mooi schilderij van de IJsselvallei.

Na al die emotie van de afgelopen week, de verkiezingen met dat rampzalige resultaat, - weer hetzelfde als al die andere pogingen om anders met de aarde, dieren en voedsel om te gaan; de boeren van de agro-industrie hebben weer gewonnen; alles wordt uitgesteld en het hele platteland wordt er deze keer bij betrokken, agrarisch populisme - past het eigenlijk perfect om EICAS te bezoeken, het nieuwe museum in Deventer gewijd aan de Zero kunst. Armando, Schoonhoven, Henderikse en Peeters en anderen van de Nul beweging. Koeienhuiden als readymades. Of deze zoete Spice Girls paneeltjes.
Een heel andere emotie.

Het hangt in de lucht. Iedereen heeft het erover en overal gaat het over rechten. Rechten voor dieren, voor rivieren, voor water, voor bomen, voor het ongeborene, voor de boeren, voor stikstof, voor de aarde, voor doodgaan, voor landschappen, voor water.
In de NRC van gisteren: "Het is noodzakelijk om het IJsselmeer op te waarderen tot rechtspersoon zodat er rechtszaken gevoerd kunnen worden. In Spanje is de lagune Mar Menor daarvan een voorbeeld; die kreeg vorig jaar rechtspersoonlijkheid en werd zo het eerste ecosysteem in Europa dat afdwingbare rechten krijgt."
Dat moet dan allemaal in wetten vastgelegd, gecontroleerd, gesanctioneerd worden. Terwijl het parlement, de rechtspraak en het gezag het al zo druk hebben. Goudmijntjes voor de juristen. Bovendien, ik geloof niet in al dat ‘juridificeren’. Het is een zwaktebod. Je zou er, weldenkend en positief, uit moeten zien te komen.
Maar toch, misschien past een voortdurend afwegen. Soms polariseren en dan weer niet, soms de rechter inschakelen maar liever niet.
Voorlopig ben ik blij met deijsselanders.nl, al die verhalen en meningen die het Landschap uitspreekt. Kijken wat dat gaat zeggen.

Al bijna 19 jaar hou ik dit blog bij. Tenminste een keer per week schrijf ik iets over waar ik mee bezig ben, wat me bezighoudt, wat me opvalt of wat dan ook. Een paar vaste lezers maar aan publicieit en reacties levert het niets op. Daar gaat het me ook niet om. Ben er toen mee begonnen om te laten zien dat ik (goed) bezig ben en bezig blijf.
Nu is het de eerste keer dat ik gewoon vergeet, niet geinspireerd ben iets te schrijven. Terwijl ik evenveel te melden heb als anders. Er is genoeg te doen. Komt het omdat ik vandaag een mailtje kreeg van iemand die het over een writersblock had of is het toeval?
Ik pak het weer op. Met een foto van Jana Cox die promoveerde over het tekort aan sediment in de grote rivieren. Een artikel met een foto van de atlas van het Holoceen. Ik was medeorganisator toentertijd van het congresje om de atlas te promoten. Bovendien ben ik druk met de bijdragen over de IJssel die ons toespreekt.
Alles is toeval, het writersblock, de IJssel anders en de atlas.

Heb het weer lekker druk. Klein projectje in Kampen, de avond op de Houtzagerij, het meesterwerk over ‘de IJsselvallei spreekt’ en nadenken over een scenario voor de IJsselFilm in Wijhe: het verbeelden van een beladen koloniale gebeurtenis in haar geschiedenis. Als ik meer weet, vertel ik er over.
Eigenlijk is veel geschiedenis beladen als je goed kijkt.
Las gisteren een verhaal over een willekeurig stuk land bij Nijkerk. Heinenland. Zou er een relatie zijn met kolonisatie in welke vorm dan ook? Zo op het eerste gezicht niet maar men onderzocht verder en drie verwijzingen kwamen boven. Uiteraard de gewassen, zoals de verbouw van (tropische) tabak, jarenlang. Nijkerk was een van de productiegebieden op de Veluwe. Verder was het stuk land lange tijd eigendom van een klooster uit Paderborn. Dat bezat veel meer boerderijen en grond hier. Tenslotte, een van de latere eigenaren bleek ook voor een negende deel eigenaar van een plantage in Suriname.

Het lezen van 'Het Landschap verstaan' bracht me op een idee. Al langer loop ik met het plan rond om een boek te maken waarin het andere verhaal van de IJsselvallei verteld wordt. Om af te dingen op de observatie, "De IJssel is de mooiste rivier van Nederland". Van het mooie zijn boeken genoeg. Nou ja. Maar er zijn genoeg plekken die minder aan die schoonheid bijdragen. Dus, ik zou voor het boek 100 mensen vragen om hun mislukte plekken aan te wijzen.
Maar zo'n zuur boek, is daar behoefte aan? Na het lezen van 'Het landschap verstaan', dacht ik, laat het Landschap zelf spreken. Als een actant in het Parlement of Things. Dat idee heb ik uitgewerkt samen met compaan Albert Corporaal, die beschrijft hoe het landschap anders was geweest als we hier niet of minder hadden ingrepen. Dat is ook de IJsselvallei anders. We gaan nog een hele lijst mensen bevragen.
Maar dan dus anders.

De eerste ervaringen zijn hoopvol. Het wordt het jaar van de traagheid. Fiona Tan filmt eindeloos tijdloze decors. De dag erna Sátántangó gezien. Een zwart-wit film van Béla Tarr. Meer dan 7 uur. Iemand zei, een filmbeeld duurt normaal niet langer dan 3 seconden; in deze film gemiddeld 3 minuten. Wat een intrieste beelden en een fascinerend verhaal.