Morgen weer een dag van diepe droefheid. Ga, waarschijnlijk verliezend, stemmen.
Twee corpsballen gaan vanavond brallen wie het grootste gelijk zal krijgen. Over Nederland in Europa.
Laten we vast beginnen met dat ene federale Europa. Vanuit het klein. Eerst fuseren met België. Krijgen we wat bescheidenheid geleerd. Kan geen kwaad.
Uit de EU kunnen we dan niet meer want daar is geen porte-manteau woord voor. Dat woord alleen al.
Door Kring Lopen en door het planten van bonen voor bonenburgers weer eens in contact met studenten van de WUR. Tijden zijn veranderd. Nog steeds zijn ze overtuigd en zoekende maar steeds minder mogelijkheid voor de zaken die nodig zijn om verder te komen: tijd. De kans krijgen tijdens de studie om veel en breed mee te maken en je te committeren, bijvoorbeeld aan die bijzondere theaterproductie. Gelukkig zijn er ook weer studenten en anderen die dat wel lukt.
Gezien het patroon lijkt ’t me niet erg efficiënt hoe dat ding maait. Maar dat hoeft ook niet. Gratis.
Wat zou er gebeuren als het machientje een maand of zo in eenzelfde spoor blijft? Dan ontstaan pas mooie banen.
Moet weer op Facebook actief worden. Vreselijk vind ik dat. Zo lelijk vormgegeven, zoveel knoppen, mogelijkheden en onmogelijkheden. Zo’n machtige speler, zoveel machtsmisbruik. Ik schaam me, maar moet wel want KRING LOPEN moet gepromoot worden. Kijk maar.
Kreeg een congresaankondiging opgestuurd. ‘Memory, Word and Image: W.G. Sebald’s Artistic Legacies’. Vindt plaats in december aan de UvA. Was er blijkbaar aan toe want hoewel het begrijpen van het onderwerp enige studie vergt, ben ik er graag op ingegaan. Heb een voorstel voor een paper ingestuurd. Waarom? Er is geen schrijver die dichter bij mijn begrip van landschap, landschapsbiografie, geschiedenis, waarheid en verbeelding komt dan Sebald. Nog steeds. Hij inspireerde velen, en opvallend veel kunstenaars. Zoals hieronder de hoorspel-theater uitvoering van de Ringen van Saturnus onder regie van Katie Mitchell. Gezien in Keulen in 2012.
Het lijkt de week van het geld.
Problemen om geld bijeen te krijgen? Laat een bijzonder gebouw in brand gaan dan heb je het zo bijeen. Er zouden meer Notre Dame’s moeten zijn. Er is zoveel geld, sommigen hebben zoveel geld.
De mooiste uitspraak in de mooie reportage over Holwerd aan Zee kwam van Winsemius. Ik parafraseer. "Zorg dat je een stevige penningmeester en jurist in je bestuur krijgt want met de 15 miljoen van de Postcode Loterij en de rest van het geld dat je nog gaat krijgen, komen de sprinkhanen op je af. Je zult worden besprongen door iedereen die weet dat er geld te halen is."
En het trieste is dat van dat bijzondere Ajax straks niets meer overblijft als al die talenten zijn opgekocht.
Vandaag een studente te woord gestaan die voor de gemeente bezig is om plannen te maken hoe meer toeristen naar hier te krijgen.
Ik heb nooit zoveel op met mensen die de schoonheid voor het gebied voor zichzelf willen houden en toeristen en recreanten liever zien gaan dan komen. Maar ik word nog akeliger van de Veluwe op 1 met kreten als branding, marketing, unique selling points, merken, evenementen, identiteit en meer van dat soort jargon. Toerisme alleen als een economische activiteit.
Is het niet mogelijk om R&T te vertalen als de waardering van de eigen omgeving, faciliteren van kleine initiatieven waarbij ook gasten welkom zijn, identiteit als iets dat verandert en voor iedereen anders is? Kortom R&T als een beweging van onderop in plaats van het verkopen van alle moois dat juist daardoor naar de knoppen gaat. Venetië als triest hoogtepunt; natuurlijk onvergelijkbaar.
Grenzen leiden tot vreemde verschijnselen. Een schuurtje zet je altijd aan de rand van de tuin. Dan zie je zelf de rotzooi niet, de buren wel. Aan de randen is het druk met dingen die je eigenlijk niet wil hebben. De periferie is altijd een slechte plek. Ver van het centrum, uit het zicht. Krimpgebieden. Drugsgebieden. Windturbines blijken vooral aan de rand van een gemeente geplaatst te worden. Liefst eroverheen.
Het zou eigenlijk andersom moeten zijn. De windmolen is van ons allemaal, (de achterkant van) het schuurtje hoort in het zicht want dan blijft het netjes. De periferie biedt ruimte, rust en is opgeruimd.
De knoppen staan weer te dringen. De compost is omgezet. De bomen hebben weer wat extra voeding om de stam. Minder gesnoeid dan misschien zou moeten. Twee pruimenbomen geplant. Het dahliaveldje gespit. Het gras voor het eerst gemaaid.
De lente/zomer kan beginnen. Voor mijn gevoel twee weken te vroeg.
Net terug van een reünie van Boerderij in de Buurt, de kleine theaterproductie van Agrarisch Erfgoed Nederland vorig jaar. Hoe 20 uitvoeringen verspreid over het land al kunnen leiden tot een soort nostalgie en tot nieuwe verhalen! Kwam vanmiddag een productievoorstel onder ogen dat zo’n 10x duurder is en een en al professionaliteit uitstraalt. Ik bedoel te zeggen dat impact - waarschijnlijk ook bij de toeschouwers - onevenredig is met de hoeveelheid geld.
Een aansporing om door te gaan met KRING LOPEN, de nieuwe HX productie voor IJsselhoeven.
Een paar dagen weggeweest, dan gebeuren er vreselijke dingen. De uil van Minerva heeft gesproken. Wat een eruditie. Gewoon wat alt-right, Breitbart, Bannon, Clitteur, TPO, Lucassen en al die anderen erop nalezen en nalullen. Het Avondland is niet meer. Vergelijkbare partijen maakten 85 jaar geleden een eind aan het Bauhaus en later aan alle 'Entartete Kunst'.
Waarschijnlijk zijn het deze keer weer omhooggevallen amateurs die even beroemd willen zijn.
Het kan geen kwaad om af en toe eerdere plaatsen weer te bezoeken en dezelfde dingen van toen bijzonder te vinden. Te zien hoeveel het kost om de schoonheid van de geschiedenis te behouden. De parken langs de Mittlere Elbe, de Meisterhauser in Dessau. De school zelf. Bauhaus, de inspiratie voor zovelen en zolang.
Vorige week bij een bijeenkomst geweest over wat er geworden is van de biografie van het landschap. Die beschrijft de ontwikkeling van een landschap door de mens en de natuurlijke processen.
Ze passeerden allemaal: de biografieën en atlassen over de Drentse Aa, over de Nationale parken als de Veluwe, de Hollandse duinen, de Wadden, over de IJsselmeerkust en al die bijzondere plekken.
Ik heb het wel gehad met die dikke fraaie koffietafelboeken. Steeds meer een verhaal over het landschap waarin de mens als auteur - om met Jan Kolen, de bedenker van het concept te spreken - is verdwenen. Kaarten maar geen mensen.
Waarom altijd maar biografieën van waardevolle landschappen zoals ze worden genoemd? Blijkbaar zijn er ook waardeloze landschappen. Waar wel mensen met veel plezier wonen.
En moeten het altijd boeken zijn? Kan het niet via film, theater, verhalen etc.? Dan kom je mens als auteur eerder tegen.
Vandaag met een Vlaamse collega afgesproken op Alden Biesen, even over de grens bij Maastricht. Een ridderslot-klooster-boerderij waar een tentoonstelling was over de geschiedenis van het hertogdom Loon. Zal geen poging doen om de belangrijke geschiedkundige feiten weer te geven. Alles alweer vergeten. Soms word je te zeer afgeleid door een te gebrekkige presentatie - heel veel teksten, kaarten, reproducties en heel weinig mooie beelden of iets van relevantie voor nu - en door tentoonstellingsruimtes die daarvoor niet geschikt zijn. De enige interactieve installatie werkte ook al niet.
Af en toe kom je van die iconische beelden tegen. Bijvoorbeeld deze foto van het Bauhausgebouw in Dessau. Helder, strak, nieuwe materialen en ontwerpen. 20 jaar geleden kwam ik er toevallig bij uit en vandaag zag ik het weer op de rijke tentoonstelling in Boymans over de relatie Bauhaus - Nederland. Een stroming die zolang zoveel effect heeft gehad en die wel moest sneuvelen toen de fascisten de macht kregen. Zoveel moderniteit was onverdraaglijk.
Bomen in de straat hebben dan wel een boomspiegel maar moeten verder hard werken om, vanwege de dichte bestrating goed en diep te wortelen. Anders drukken de wortels de bestrating naar boven.
Geen probleem. Er komt een daarvoor geëquipeerde vrachtauto met pneumatische apparatuur. Een man boort rondom de boom gaten en de ander steekt er een lans-met-een-beeldscherm in, waardoor 200 liter water met daarin uitgekiende mest in de bodem wordt gespoten. Chirurgische technologie maar dan in het groot. Wat een zorg.
Een Limburgs etmaal. Gisteravond Rowwen Hèze in Het Burgerweeshuis. De band uit Horst-America, waar Lou de Palingboer woonde die ik nog interviewde voor de schoolkrant. Of lukte dat juist niet en heb ik het verkeerd in mijn hoofd? En waar vroeger veel stokbonen werden verbouwd. Aan de rand van de Peel.
Zo’n plek als het Langhout maar dan anders. Daarover vertelde ik vandaag op een bijeenkomst van de Boerderijenstichting Limburg. Die krijgt na lang weer een nieuw bestuur. Zeker weten. Op die bijeenkomst in Swalmen vertelde ook Andrea Stultiens over ‘anders kijken’. Gewoon goed kijken naar foto’s die er eigenlijk niet voor gemaakt zijn. Laat het onverwachte haar werk doen.
Dit jaar wil ik naar Odessa. Liefst via Transnistrië. Nu ik vanavond Donbass heb gezien, de film over de ellende in Oost Oekraïne, is die reis nog uitdagender. Wat een triestheid, lelijkheid, hardheid, woestheid, ellende. Dat was het zeker toen de oorlog er woedde maar waarschijnlijk nu ook nog. Arme mensen. Een bijzondere film over een gevaarlijk conflict en regio.
Kan het eigenlijk niet goed hebben dat rijke mensen alles bepalen: aan wie ze hun geld geven, waaraan ze het besteden. Over onze ruggen verdiend. Vandaag weer heel erg mooie dingen gezien in het Lisse Art Museum van grootgrutter van den Broek. “Het LAM komt voort uit de VandenBroek Foundation die kunst toegankelijk wil maken voor een breed publiek” zo zegt de website. Verdiend aan de boodschappen van de mevrouw, op ¾ van de werkelijke grootte afgebeeld. En toegankelijk maken doen ze: heel veel ‘instructies’ over hoe de collectie beleefd moet worden en een bescheiden entreeprijs. Zeker vergeleken met de andere private verzameling in de buurt, Voorlinden van van Caldenborgh. Nu met een tentoonstelling over ‘Less than zero’. Met de blokken steen van Kwade.
Allemaal heel erg mooi maar toch ….
Was gisteren in Garnwerd waar in de doorrijschuur bij Cafe Hammingh, zo pas failliet verklaard, een middag was over mevrouw Harmsen van Beek. Na haar (geëxploiteerde) bohemiënne bestaan in villa Jagtlust heeft HvB zo’n 40 jaar in Garnwerd gewoond. Zij was een bijzondere kunstenaar, dichter en tekenaar. Geachte Muizenpoot. Mensen die haar hebben gekend en biografe Maaike Meijer beschreven haar gistermiddag anders dan gebruikelijk. Ze was Frederieke en niet Fritzi.
Deze week was er een dag over het Overijssels landschap 2050 op klooster Sion. Scenario’s. Daar is veel over te zeggen en ook niets. Je kunt je de one-liners voorstellen: ‘het landschap van de toekomt is er al’, ‘wij zijn het landschap’, ‘wat we mooi vinden verandert als het landschap verandert’. etc. Mooie combinatie van inhoud en verbeelding. Onvergetelijke performances, zoals die van Paul Segers. Aan het werk gezet in Loods 8 van het fabriekscomplex van de Chinese Genpower gigant. Je hoefde alleen maar te scannen. “Niet aan de rode knop komen!”. Of van Lobke Meekes. Praten met de aarde.
Had gisteren contact met een vriend die een biologische melkveehouderij heeft in Ontario, Canada. Een boerderij met winkel, doolhof, kinderdieren, de daken vol zonnepanelen en ijs, het lekkerste ijs dat er is. Kringloop al om. Hij heeft het moeilijk want de ijsverkoop via de winkels waaraan hij levert is helemaal ingezakt. Er wordt in dat segment van de markt geen op zuivelproducten geproduceerde artikelen meer gekocht. Alles is sojamelk, amandelmelk, tijgernoten - dat is de knolcyperus, een akelig onkruid voor de andere gewassen, ahw de Japanse duizendknoop in de landbouw - en liefst alles in pilvorm.
Zijn we net iedereen aan het overtuigen dat kiloknallers en plofkippen passé zijn en iedereen biologisch moet produceren en consumeren, nemen de foodies weer een nieuwe afslag. Schiet niet op.
Zag de presentatie van U., de ‘universal photographer’ van Anne Geene en Arjan de Nooy in het Gemeentemuseum in Den Haag. Hoe een collectioneur foto’s ordent door weg te laten, te isoleren, te verbinden, te kopiëren, te associëren. Een hele zaal vol kiekjes. En dan ontstaan vreemde nieuwe beelden. Blijkbaar is de tentoonstelling 'Spitsmuis mummy in een koffer en andere schatten' in Wenen ook zo'n geordend-ongeordend geheel, een Wunderkammer. Maar dan met heel bijzondere objecten. Zou die wel willen zien.
Eigenlijk ben je je hele leven orde aan aan het brengen.
Deze week druk met nieuwe theaterproducties, de stoomhoutzagerij, de Limburgse boerderijenstichting, de boerderijen-visie, de stolpen community Vierkantdelers. Maar ook tijd voor een bezoek aan de tentoonstelling van Chihuly in Groningen, het museum waar kunst al snel design wordt. Maar wel mooi.
Houellebecq noemt Holland “Geen land, maar hoogstens een bedrijf”. Een heel katern in de NRC over de gewetenloze advocatenfirma’s van de Zuidas, zes giga bedrijven die alleen maar met nog meer rijkdom voor zichzelf en de klanten bezig zijn. Twee VVD burgemeesters zeggen hun lidmaatschap op, want die partij loopt zonder visie achter een paar grote bedrijven aan. Zuckerberg die in 2018 op de beurs 20 miljard verloor. Hij heeft och arme nog maar 56 miljard. Apple waar ik helemaal aan ben overgeleverd.
Het jaar moet nog beginnen. De Gele Hesjes zijn nog niet weg.
HX wenst u een mooi, gezond, gelukkig nieuw jaar.
'dahlia's for sale', 50x50cm each, Lies Holstein 2019